2024-2025 denboraldia

Denboraldi Sinfonikoa 2024-2025

MITOAK

Jatorrizko adieran, mitoak istorio sakratuak dira, kontakizun ohoragarriak, gizarteak munduaren jatorria eta bilakaera azaltzeko baliatzen zituen narrazioak. Hala, memoria kolektiboan oinordetza kultural gisa geratzen ziren, hurrengo belaunaldiei errealitatea ezagutarazteko. Baina mythos hitz greziarrak ez zuen soilik “aparteko izakien jarduera eredugarri eta gogoangarriari buruzko kontakizun tradizionala” esan nahi, baizik eta baita obra poetiko edo antzezlan baten “argumentua” ere. Hori horrela, artistaren figura ezinbestekoa bihurtzen da antzinako mitoen esanahia berritzeko eta, aldi berean, mito berriak sortzeko, beren jatorri erlijiosoetatik aske. Mito berri dei diezaiekegu, edo arketipo, baina, edonola ere, narrazioek beren funtsari eusten diote: betiereko giza errealitate sutsu eta dramatikoa azaltzen jarraitzen dute.

Beraz, artistak pertsonaia eta heroiei forma ematen die, gizarteak bere sentitzen dituen bulkada eta desirak islatuz. Antton Zubikarai estimatuaren hitzetan, “ez dira iraganaren azalpen soil bat, ezpada kolektiboaren barrualdean dagoen sare antzeko bat, giza ibilbidearen barruan beti presente jarraitzen duena”.

Bilbao Orkestra Sinfonikoaren (BOS) 2024-2025 denboraldiak mito, pertsonaia eta arketipo horietako batzuk ekarriko ditu oholtzara, konpositoreen tratamendu musikalaren bidez beste dimentsio bat har dezaten.

Scheherezade, Zarathustra, Ofelia, Artista

Gure denboraldiaren barruan, lau mito edo arketipotan oinarritutako mini-ziklo bat antolatu dugu, musikaren munduan erreferentziazkoak diren lau lan sortu dituztenak. Ekialde urrunetik, adimenak eta irudimenak sultanaren ankerkeria gainditu dezaketela irakasten digu Scheherezadek, mila eta bat gau irauten duen berrikaste prozesuan, zeina Rimsky Korsakovek abentura film baten xarmaz deskribatu baitzuen. Europaren bihotzean, Nietzschek Zarathustra profeta persiarraren irudia hartzen du, jainkoen heriotzaren ostean Supergizakiak gobernatuko duen mundu berri bat predikatzeko. Richard Straussek dimentsio sinfoniko berritu eta zoragarria eman zion diskurtso horri. Shakespeare idazlearen irudimenetik sortu zen Ofelia, maitasunaren ondorioz galdutako arrazoiari buruz mintzo zena. Baina Paul Griffiths kritikari musikalak beste ahots bat eman zion Let me tell you eleberrian. Bertan, Ofeliak bere zorigaitza kontatzen digu, Bardoak Hamleten eman zizkion 483 hitzetara mugatuz, eta, Hans Abrahamsenen musikan emozio izugarria hartzen dute. Azkenik, Berliozek Artista erromantikoaren arketipoa ekarri zuen bere Sinfonia Fantastikoa ospetsura. Lan hori historiako psikodelia musikaleko lehen obratzat jo zen, kategoria hori ondo irabazita.

Eraztunen Jauna: bi dorreak

Mitoaren kontzeptua ez da mini-zikloko lau kontzertuetara mugatzen. Aitzitik, denboraldi osoa zeharkatuko du, Eraztunen Jaunaren bigarren partea bezalako programa erakargarri eta desiratuetan. Lehen emanaldiaren arrakastaren ostean, ezinbestekoa zen Howard Shoreren musika jarri eta Peter Jacksonen filma proiektatzea. Bilboko Koral Elkartearen eta bere Haurren Abesbatzaren ahotsak berriro izango ditugu gurean, BOSekin batera Tolkienen epopeia handia kontatzen jarraitzeko. Askoren ustez, Bi dorreak lana, musikaren ikuspegitik, trilogiako emanaldirik onena da, Howard Shorek izugarrizko gaitasuna erakutsi baitzuen lehendik ezagunak zitzaizkigun melodiak gai berriekin maisutasunez uztartzeko. Gainera, Euskalduna Jauregiko pantaila handian proiekzioak kalitate ezin hobea izango du.

Orkestra gonbidatua: Espainiako orkestra Nazionala (ONE)

Duela gutxi Auditorio Nazionalean izan gara. 2025eko urtarrilean, ONEk bisita itzuliko digu, mendearen lehen hamarkadan gure zuzendari titularra izan zen Juanjo Menaren zuzendaritzapean, Juan Floristán piano-jotzailearen partaidetza eta Mahler konpositorearen 1. sinfonia (Titan) izugarria dakartzan programa erakargarria tarteko, berriz ere mitoaren oihartzunak geureganatuz.

Zuzendari gonbidatuen zerrenda luzea

Orkestra hau zuzendarien zerrenda oparo baten esku geratuko da. Batzuk ondo baino hobeto ezagutzen dituzte gure ikusleek, berriz ere baitatoz gurera, merezi duten bezala. Horren adibide dira: Erik Nielsen (gure titularra azken 9 urteetan), Nuno Coelho, Lorenza Borrani zirraragarria (berriro BOSbaroquen), Pablo González, Giancarlo Guerrero, eta Masaaki Suzuki (azken horrek Mozarten arien programa bat egiteko eskatu digu gurean hazkunde handiena izaten ari den kantarietako batekin, Jone Martínezekin). Bestalde, BOSen podiumera lehen aldiz igoko dira ibilbide esanguratsua duten hiru zuzendari: Kristiina Poska, Elena Schwarz eta Joana Carneiro. Halaber, etorkizun oparoa duten hiru gazte debutatzera etorriko dira: Jaume Santonja, Luis Toro txiletarra eta Eduardo Strausser brasildarra, ospe handiko zuzendariekin batera (Tatsuya Shimono, Marcus Stenz, edo Wayne Marshal piano jotzaile eta zuzendari ikaragarria).

Solista ospetsuak: Frank Peter Zimmermann, Nobu, Bomsori, Kholodenko

Frank Peter Zimmermann biolin-jotzailearen bisita bakoitzak zirrara pizten du. Duela hainbat urtetatik biolin-jotzaileen gailurrean dagoen artista honek gure denboraldiari amaiera emango dio, Brahmsen kontzertuarekin. Hala, Totem handi hau berebiziko ekitaldi bihurtuko du. Iraganean gurekin kontzertu bikainak egin ondoren, Khachatryan bueltan da. Bestalde, debutatzera etorriko dira, batetik, Bomsori, oraindik hain ezaguna ez den arren zapaldu duen oholtza bakoitzean harridura piztu duen artista, eta, bestetik, Sergei Dogadin musikari gaztea. Piano-jotzaileen zerrendan, 2022ko lehen bisita gogoangarriaren ostean, Noburen itzuleraren zain gaude (berarekin egin genuen grabazioak 750.000 ikustaldi baino gehiago izan ditu), oraingoan Ravelen Sol maiorreko kontzertuarekin, konpositorearen 150. urteurrena ospatuz. Halaber, Vadym Kholodenkoa piano-jotzaile ukrainar zoragarria BOSekin debutatzera etorriko da, Beethovenen “Enperadorea” lan handia tarteko. Bere heriotzaren hamargarren urteurrenean Paco de Lucía ere oroitu nahi dugu, Al-Ándalus kontzertuarekin, Juan Manuel Cañizares gitarra-jotzaileak bere omenez idatzia. Bestalde, Néstor Sutil flauta-jotzaileak Liebermannen Piccolo eta orkestrarako kontzertu berezia interpretatuko du, Erik Nielsenen zuzendaritzapean, bere orkestrara bueltan.

Kolaborazioa Columbus Fundazioarekin

Irailean, Columbus Fundazioarekin kolaborazio bat estreinatuko dugu, gaixotasun arraroen ikerketa babesteko. Horretarako, hiru kontzertu egingo dira (Donostiako Kursaalean irailaren 11n, Bilboko Euskaldunan irailaren 13an eta Arantzazun irailaren 14an), Joaquín Achúcarro piano-jotzailearekin eta Ramón Tebar zuzendariaren gidaritzapean. Programan, Griegen Pianorako kontzertua eta Brahmsen 1. sinfonia entzun ahalko dira.

Santanderko jaialdia eta Bizkaiko presentzia

Abuztua eta iraila bereziki biziak izango dira BOSen kontzertuen egutegian. Udako ohiko kontzertu zirkuituaren barruan, BOSek Bermeo (abuztuak 09), Gorliz (abuztuak 13) eta Getxo (irailak 07) bisitatuko ditu.

Halaber, Aste Nagusian ere egongo gara (abuztuak 21), eta Santanderko Nazioarteko Jaialdira itzuliko gara (abuztuak 05).

Horrez gain, Bilboko Erruki Etxearen 250. urteurrena ospatzeko kontzertuan parte hartuko dugu (irailak 24), eta Musikagileak Elkartearekin dugun ohiko hitzordura bertaratuko gara (irailak 26).

Ura Bere Bidean 2024

Fair Saturday fundazioarekin dugun kolaborazioak bere bidea jarraituko, denboraldiko hitzordu jendetsuena bihurtu den honetan. Horren lekuko, aurtengo edizioan bere eskaintza bikoiztuko du, BECen bi kontzertu eginez: urriaren 25ean eta 26an.

Abona zaitez