Kontzertuak

BOS DENBORALDIA 5-2013-2014


Euskalduna Jauregia.   20:00 h.

Z. Gerenabarrena: Haizorratz (AEOS-Autor Fundazioa hitzarmena. Estreinaldi absolutua) (14’)
J. Brahms / l. Berio: 1. sonata Fa minorrean, op. 120 (23’)
J. Sibelius: 1. sinfonia Mi minorrean, op. 39 (38’)

Carlos García: klarinetea
Enrique diemecke

DATAK

  • 28 azaroa 2013       Euskalduna Jauregia      20:00 h.
  • 29 azaroa 2013       Euskalduna Jauregia      20:00 h.

Ezagutu hemen harpidedunak BOS izatea abantaila guztiak

Haizearekin eta iraganarekin hizketan

 
Gaur egungo entzuleen artean aski errotuta dago musikako abangoardiek iraganarekin zorrotz hautsi nahi dutela dioen ideia. Hala ere, ezin konta ahala kasuk erakusten dutenez, hori ez da horrela. Schoenbergek mugaraino eraman zituen egun batez tradiziozko harmoniaren printzipioak, eta, horrenbestez, ateak zabaldu zizkion lehenik atonaltasunari eta gero dodekafonismoari. Schoenbergek erabat miresten zuen Brahms (bere garaiko askoren begietan, ultrakontserbadorea izan arren), eta 1993. urtean harriduraz utzi zituen denak bere estiloaren modernotasuna nabarmentzeko prestatu zuen saiakera batez. Urte horrexetan, hanburgotarraren Kuartetoa pianoarekin op. 25 orkestratu zuenean, jarraipena eman zion sustraiak askoz ere lehenago errotuta zituen tradizio bati.
 
Zuriñe Fernández Gerenabarrenak harmonia eta kontrapuntua irakasten ditu Musikenen, hau da, Euskal Herriko musikako goi-mailako zentroan. Hala, beraz, ederki daki zenbateko garrantzia duen egungo musikagileek iraganeko musikaren berri izateak. Hala ere, orain dela urte batzuk Gerenabarrenak aldizkari batean adierazi zuenez, horren ondoren, bakoitzak, bere ahotsa erabiliz, amildegian behera bota behar du bere burua. 1965. urtean jaiotako gasteiztar honek Carmelo Bernaolarekin ikasi zuen lehenik Gasteizko Kontserbatorioan, eta Franco Donatonirekin gero Milango Scuola Civican, eta, han, Italiako eskola garaikidearekin jarri zen harremanetan. Bere garaiko jaialdi garrantzitsuenetako batzuetara iritsi da bere musika, eta bere katalogoak orkestrako lanak hartzen ditu barne, adibidez, Juanjo Menak eta Euskadiko Orkestra Sinfonikoak 1996an estreinatutako Itxidiki, edo Izarrarri, orkestra horrexek handik hamar urtera Donostiako Kursaalen, Cristian Mandealen eskutik, lehenengo aldiz jo zuen lana.
 
Haizorratz lanean, hau da, Orkestra Sinfonikoen Espainiako Elkarteak (AEOS) eta SGAEren Autor Fundazioak egindako akordioaren eskutik, BOSek gaur gauean estreinatuko duen piezan, Gerenabarrenak haize-orratz baten irudia hartzen du oinarritzat, eta, horrenbestez, obra “abiadura eta indar desberdineko erauntsietan mugitzen da, berriz definitzen da espazioan egiten duen ibilbidean, bere partikulek egiten duten mugimendua adierazten du, inertziak haize-kolpean aldatzen ditu”. Soinuaren aldakortasuna eta espazioaren mugikortasuna hartzen ditu abiaburutzat, “etengabe aldatuz hedatzen baita, soinu-blokeetan aurrera eginez, bere inguruan gertatzen dena eraldatuz eta bestelakotuz”. Erabateko estreinaldia denez, bera da pertsonarik egokiena musika honi buruzko zertzelada batzuk azaltzeko:
 
“Ezaugarri zorrotzeko lan honetan, anbiguotasuna eta dualtasuna dira ekintza bakarra eratzen duten osagaiak, gertakariak zuzendu, eta espazio akustikoa ikertzen dutenak. Unibertsoa liparrez beterik dago, hedatzen eta sekzio zabalak sortzen dituzten liparrez; eta ikuspegi akustiko moduko zera batean mugitzen dira lipar horiek, denbora eta bere marra itxuraldatuz. Errepikatzen den aldaketa piezaren muinerantz zuzentzen gaituen betiko itzuleraren metafora da. Denborak pitzatutako paisaiaren aldizkatzea da, tinbrea izanik –noiz garden, noiz ilun– urtzen diren irudiek arrakalatutako paisaiaren alternantzia.
 
Kolore gisa ezartzen diren keinuak, bere aurrean aztarrika egiten eta luzatzen, indar poetikoa lortu, eta berez oso-beteak izan ahal izateko. Argitasunari lotuta dagoen erregistro zorrotz jakin bat miatzen duten soinuak. Sekzioak astintzen dituzten bulkadak, ahotsen mugimendua berriz definitzen duten lerroak; erregistro apalaren aztarnarekin, errautsa eta oihartzuna txandakatzen dira, keinu eta mugimendu-itzal gisa izoztuta. Sumatutakoaren oroimena ezartzen da, oroimena desegiten eta agerpen bakoitzean aztarna berri gisa berriz orientatzen. Oroimen hori itxuraldatuz, materia berriz itzultzen da, eta agerpena zuzentzen, eta hots-espazio berri batean kokatzen da”.
 
Lehen bidenabar aipatu dugu Brahmsen Kuartetoa pianoarekin op. 25 lanez Schoenbergek egin zuen orkestrazioa, alde batetik, denboratik kanpoko elkarrizketa egin daitekeelako guztiz abangoardiakoa den musikagile baten eta kritikaririk aurrerakoienek orain dela hamarkada batzuk iraindu zuten beste musikagile baten artean; eta, beste aldetik, bidea errazten duelako Brahmsen ganberako beste lan batez –Sonata klarineterako fa minorrean, op. 120 lanaz– Luciano Beriok egin zuen orkestraziora hurbiltzeko. Italiarra iraganeko errepertorioari begira ibili zen beti bere bizitzan barrena. Hirurogeiko hamarkadan hasi zen Monteverdi eta Purcellen musiken gaineko moldaketak idazten, baina geroago biziagotu ziren ildo horretan egin zituen ahaleginak. Laurogeita hamarreko hamarkadaren erdialdean, “etorkizuna gogoratzeko” beharra ere aipatu zuen.
 
Ez zien beti modu berean aurre egiten jatorrizko lanei. Esate baterako, Rendering (1989) lanean, Schubertek utzitako zirriborroak hartu zituen oinarritzat, XX. mendeko orkestra-mintzairatik abiatuta, musikagile austriarraren hamargarren sinfonia nola izan zitekeen irudikatzeko. Antzeko zerbait gertatzen da Pucciniren Turandot operarako landu zuen hautabidezko amaieran (2002). Hala ere, Los Angelesko Filarmonikoak agindu zion Sonata klarineterako fa minorrean lanaren orkestrazioan (1986), zehatz bete nahi izan zuen Brahmsen estiloa, bere musikako nortasuna, orkestra handi bati aurre egiteko zuen moldea. Lehenengo bi mugimenduei konpas batzuk erantsi zizkien; ez zuen besterik egin obra alde sinfonikoago batez hornitzeko. Bakarlaria birtuoso gisa irudikatzen duen ideia erromantikoa oso urrun dugula alde batera uzten badugu, Brahmsek sekula idatzi ez zuen klarinete eta orkestrarako kontzertua izan zitekeen emaitza.
 
Jatorrizko sonata 1894. urteko udakoa da. Richard Münhlfeld klarinete-jotzaile handiarekin egon ondoren sortu zuen Brahmsek, Mi bemol maiorreko bere kidekoa den Trioa op. 114 lanarekin eta Kintetoa op. 115 izugarriarekin batera. Geroago biola eta pianoarekin jotzeko egokitu zen, eta bere azken lanetako bat izan zen. Lanak argi erakusten du musikagileak behin eta berriz landu zuela lau mugimenduko tradiziozko egitura, hil zen arte. Lehenengoa, Allegro appassionato mugimendua, sutsua eta grinatsua da, eta sei tema baino gehiago hartzen ditu barne. Andante un poco adagio mugimendua gozoa eta meditaziozkoa da, eta Allegretto grazioso mugimenduak duen kutsu pastorala aurreratzen du. Rondó (Vivace) mugimendu bizi eta baiezkoak ixten du obra, neurrizko jai-girokoa den espiritu batez.
 
Handik denbora gutxira, 1898ko udaberrian, Sibeliusek bere Lehen sinfonia lantzeari ekin zion. Bere notetan, haize hotzak, iparraldeko pinuak, neguko ipuinak eta elezaharrak zituen hizpide. Gogoan izan behar dugu, ordura arte, literatura nazionala izan zela idatzi zituen lan gehienen inspirazioa, adibidez, En Saga (1892) eta Kullervo (1892) lanena, Karelia suitearena (1893) edo Lemminkäineneko elezaharrak (1893-95) lanarena. Partitura berriak odol finlandiarra zuen zainetan, baina Sibelius urrundu egin zen musika programatikoaren ideiatik, eta indarrez besarkatu zuen XIX. mendeko sinfoniagile handien oinordetza. Era horretan, Beethoven, Schumann, Txaikovski, Brahms eta beste askoren tradizioarekin egin zuen bat. Horrela, ospea lortu zuen entzuleen artean, baina ez beti mugimendurik berritzaileenen baitan. Vienako Bigarren Eskolaren pentsamenduari zintzoki jarraituz, Adornok bere Glosa (1938) ospetsuan idatzi zuenez, Sibeliusen obra bere garaitik kanpo zegoen, eta Sibelusen arrakasta “musikako kontzientziaren barruan sortutako hausturaren zantzua zen”.
 
Dena dela, melodia Helsinkin estreinatu zuten 1899ko apirilean, eta, era horretan, bere garaiko musikari finlandiarrik garrantzitsuena bilakatu zen musikagilea. Egitura guztiz klasikoa da, baina klarinetearen bakarrizketa bareak –tinbaleko pedalaren gainean obrari hasiera ematen dionak– pixka bat bestelakotzen du. Berehala agertzen dira hasierako Allegro energico oldartsua egituratzen duten melodia indartsuak, zurezko instrumentuek sarrarazten duten tema bukolikoago batekin batera. Andante mugimenduak, berriz, zerikusi txikia du horrekin, barea eta, funtsean, lirismo sakonekoa baita, erdiko klimaxa urakan baten modukoa izan arren. Scherzo mugimenduaren kemenak, indarrak eta irmotasunak Beethovenen ezaugarriak ditu agerian, Trioan durundi egiten duten oihartzun herrikoietatik harantz joz. Eta, harritzekoa bada ere, Finale (Quasi una fantasia) mugimenduak klarinetearen tema seminala berreskuratzen du hari-orkestran; gero zenbait ideiari ematen die bidea eta horiek mugimendu bat eratzen dute, eta horrek, bere itxurazko barneko kaosaren bidez, sinfoniaren melodia handia aurkitzen du, Andante assai magiko eta oso poetiko batez. Orkestrak berriz egiten du orro, su bizian, eta Sibeliusen estiloan ohikoa den amaierarantz zuzentzen du musika: oldarra, une bakar batean bare sakon bilakatua.
 
Asier Vallejo Ugarte
 
 
 
 
 
 
 
Carlos García, klarinetea
 
 
Carlos García Sanz, 2000. urtetik aurrera Bilbao Orkestra Sinfonikoko klarinete bakarlaria, Calandan jaio zen 1974an. Musika ikasketak “Gaspar Sanz” Musika Elkartean hasi zituen, aitak zeukan musikarenganako zaletasunak bultzatuta. Ondoren, Zaragozako Goi-mailako Musika Kontserbatorioan ikasi zuen Emilio Ferrandorekin, eta gradu amaierako "Ohorezko saria" jaso zuen, klarinetean eta ganbera-musikan. Ikasketak “Conservatoire National Superieur de Musique et Dance de Paris”-en jarraitu zituen, Michel Arrignon eta Alain Damiensen ikasgelan. Bertan, “Premier Prix fin d’etudes” saria lortu zuen klarinete eta ganbera-musikako diziplinetan. Frantzian, klarinete-jotzaile jardun zuen hainbat orkestratan (Estrasburgo, Rennes, Nantes…) eta Parisko IRCAMen. BOSekin, bakarlari gisa hartu zuen parte 2003ko denboraldian, bai eta 2005eko Cádizko musika garaikidearen jaialdian ere. “Quinteto Bilbao” deituriko haizezko boskoteko kidea da; horrela, bada, hainbatetan hartu du parte talde horrekin eta beste talde batzuekin, BOSen ganbera denboraldietan. Halaber, Lisboan, Zaragozan, Huescan, Alcañizen eta beste hainbat hiritan eman ditu ikastaroak. Gaur egun, “M.M.M”-n, musika irakasteko programa berritzailean, parte hartzen du.
 
 
Enrique Diemecke, zuzendaria
 
2010eko maiatzean, Frantziako “Académie du Disque Lyrique”-k “Grand Prix” saria eman zion Diemeckeri, “Le Jongleur de Notre-Dame” opera CDagatik. Aipaturiko CDa Jules Massenetek Roberto Alagna tenorrarekin eta Montpelliergo Orkestra Nazionalarekin egin zuen, Deutsche Grammophon disko-etxearentzat.
 
Enrique Diemecke Bogotáko Orkestra Filarmonikoko zuzendari nagusia, Buenos Aireseko Colón Antzokiko Orkestra Filarmonikoko zuzendari artistiko eta nagusia, eta Long Beacheko Orkestra Sinfonikoko musika-zuzendaria da. Horrez gainera, Michigango Flinteko Orkestra Sinfonikoko zuzendari artistikoaren titulua dauka oraindik. 17 urtez, Mexikoko Orkestra Sinfoniko Nazionaleko (OSN) zuzendari artistikoa izan zen; talde horri lidergoa eta abangoardia jarri zizkion ezaugarri.
 
Diemeckek egungo bakarlaririk onenak zuzendu ditu; besteak beste, honakoak dira esanguratsuenetako batzuk: Mstislav Rostropovich, Plácido Domingo, Jessye Norman, Deborah Voigt, Susan Graham, Itzak Perlman, Joshua Bell, Sarah Chang, Yo Yo Ma, Ivo Pogorelich, Midori, Shlomo Mintz, Henryk Szeryng, María Joao Pires, Nicanor Zabaleta, Agustín Dumay, Barry Tuckwell, Emmanuel Ax, Lazar Berman eta Phillippe Entremont
 
Honako orkestrak zuzendu ditu erregulartasunez: Los Angeles Philharmonic, Royal Philharmonic, Orchestre National de France, Hagakoa, Orchestre Philharmonique de Radio France, Washingtongo Orkestra Sinfoniko Nazionala, Londreseko BBC, Phoenixekoa, Moskuko Filarmonikoa, San Diegoko Sinfonikoa, San Petersburgokoa, Singapurrekoa, Beijingoa, Lodzeko Artur Rubinstein eta Shangaikoa.
Info covid

Gertakarien egutegia

-
〈
Marzo 2016
〉
+
Al
As
Az
Og
Or
La
Ig

Erlazionatutako ekitaldiak

Denboraldia 2023-2024
25 - 26
Api
2024
>Erik Nielsenek Heroi bizitza bat zuzenduko du

Erik Nielsenek Heroi bizitza bat zuzenduko du

Lekua: Euskalduna Jauregia

Ein He/denleben zuzendari-lana da. Richard Straussek berak zuzendu zuen lehen emanaldian; hala ere, beste zuzendari handi bati eskainita zegoen, Mengelberg zuzendariari eta Concertgebouweko orkestrari, hain zuzen ere. Nielsenek poema sinfoniko izugarri hau aukeratu du titular gisa denboraldi honetan emango duen azken kontzerturako. Programa osatzeko, Schönberg eta Saint-Saëns musikagileen beste bi pieza ezagun izango ditugu entzungai, eta aipatzekoa da Alexandre Kantorow karismadunaren presentzia.

Charla preconcierto
2024/04/26 • 18:00 • Euskalduna. 5H Aretoa Terraza

Erik Nielsen, zuzendaria
Alexandre Kantorow, pianoa

I

ARNOLD SCHOENBERG (1874 – 1951)

Bost pieza orkestrarako Op. 16 (1949 berr.) *

I. Vorgefühle
II. Vergangenes
III. Farben
IV. Peripetie
V. Das obligate Rezitativ

CAMILLE SAINT-SAËNS (1835 – 1921)

5. kontzertua piano eta orkestrarako Fa Maiorrean Op. 103 “Egiptoarra”*

I. Allegro animato
II. Andante
III. Molto allegro

II

RICHARD STRAUSS (1864 – 1949)

Ein Heldenleben Op. 40

Heroia[Der Held] (attacca)
Heroiaren aurkariak [Des Helden Widersacher] (attacca)
Heroiaren bataila-eremua [Des Helden Walstatt ] (attacca)
Heroiaren bake lanak [Des Helden Friedenswerke] (attacca)
Erretiora mundutik eta heroiaren gailurra [Des Helden Weltflucht und Vollendung]

Informazioa eta sarrerak
Denboraldia 2023-2024
29
Api
2024
>Cámara 08

Cámara 08

Lekua: Euskalduna Jauregia

I

BOSen boskotea pianorekin

Laura Delgado, biolina
María Díaz Caneja, biolina
Lander Etxebarria, biola
Teresa Valente, biolontxeloa
Itxaso Sainz de la Maza, pianoa

ALFRED SCHNITTKE (1935)

Boskotea pianorekin

I. Moderato (attacca)
II. Tempo di Valse (attacca)
III. Andante (attacca)
IV. Lento (attacca)
V. Moderato pastorale

II

BOSen hari-ensemblea

Giulia Lucrezia Brinckmeier, biolina
Laura Delgado, biolina
David García, biolina
Samuel García, biolina
Lila Carolina Vivas, biolina
Pablo Val, biolina
Iñigo Grimal, biolina
María Díaz-Caneja, biolina
Isabel Aragón, biola
Juan Cuenca, biola
Diego Val, biolontxeloa
Jaime Puerta, biolontxeloa
Gabriel José León, kontrabaxua

ALFRED SCHNITTKE (1934 – 1998)

Moz-Art à la Haydn

BOSen hari eta haize ensemblea

Luis Fernando Núñez, tronpa
Estefanía Beceiro, tronpa
Giulia Lucrezia Brinckmeier, biolina
David García, biolina
Samuel García, biolina
Laura Delgado, biolina
Lila Carolina Vivas, biolina
María Díaz-Caneja, biolina
Isabel Aragón, biola
Juan Cuenca, biola
Diego Val, biolontxeloa
Jaime Puerta, biolontxeloa

WOLFGANG AMADEUS MOZART (1833 – 1897)

Txantxa musikal bat Fa Maiorrean K. 522

I. Allegro
II. Menuetto (Maestoso) – Trio
III. Adagio cantabile
IV. Presto

Informazioa eta sarrerak
04
Mai
2024
>Mozartland

Mozartland

Lekua: Euskalduna Jauregia • 0B Aretoa

Kontzertua familian
Princep Totilau + Cuarteto BOS, konpainia
Wolfgang Amadeus Mozart, musika
Pol Requesens, moldaketak

Bilbao Orkestra Sinfonikoa

­2 urtetik aurrera

PREZIOAK:
Orokorra 10 €
BOSaren abonatuak* 9 €
* Abonatuentzako deskontudun erosketak webguneko “eremu pertsonalean” edo leihatilan baino ezin dira egin.

“Mozartland” kontzertu-ikuskizun bat da, publikoa gonbidatzen duena Mozart txikiaren eta bere arreba Nannerlen jolas gelan esertzera, hezur-haragizko bi haurrek interpretatuta. Han, musikagilearen zuzeneko musikarekin, harizko eta txirulazko laukote baten eskutik, hiru aktorek maskarekin antzezten dituzte Salzburgoko jenio txikia gehien dibertitu zuten ipuin herrikoiak: igela, printzesa, erregea, txanogorritxoa, otsoa, amona, Hansel eta Grettel, sorgina eta Bremengo musikariak.

Bere jokoarekin, Mozart bi anaiak ipuinetako istorioak eta protagonistak edertasun, egia eta ontasun bihurtzen saiatuko dira, urte batzuk geroago Wolfgangek bere musikarekin egingo zuen bezala.

Sarrerak 2023ko abenduaren 1etik aurrera jarriko dira salgai.
Garrantzitsua: ­aretora ­sartu­ nahi duten ­persona ­guztiek­ (adina edozein dela ere) ­dagokien ­sarrera ­aurkeztu ­behar ­dute.

Informazioa eta sarrerak
Denboraldia 2023-2024
16 - 17
Mai
2024
>Heroiak eta deabruak Tim Meaden ahotsean

Heroiak eta deabruak Tim Meaden ahotsean

Lekua: Euskalduna Jauregia

Barroko-garaian, gehiegikeriak eta muturrak irudikatu ziren gehienbat. Kontratenoreak herniaren rola hartu zuen maiz, hala nola Giulio Cesare eta Orlando pertsonaietan, zeinak Tim Meaden ahots zoragarriaren bidez izango ditugu entzungai; bestalde, deabrua kontraste dinamiko eta bat-bateko disonantzien bidez irudikatzen zen, Leclair eta Boccherini pertsonaietan bezalaxe. Hori guztia, Pedro Gandíak proposatutako programa interesgarriaren baitan, zeina Sevillako Orkestra Barrokoko zuzendari artistikoa izan baita bi hamarkadaz eta zeina garai horretako gure espezialista handietako bat baita.

BOSbaroque

Leclair, Händel, Vivaldi, Geminiani eta Boccheriniren kontratenorarentzako obrak eta ariak

Tim Mead, kontratenorra
Pedro Gandía, kontzertino zuzendaria

Informazioa eta sarrerak