Kontzertuak
BOS DENBORALDIA 9-2009-2010
Bartzelonako Sinfonikoa: Zaldun arrosaduna
ORQUESTRA SIMFÒNICA DE BARCELONA i NACIONAL DE CATALUNYA
P. Hindemith: Metamorfosis sinfónicas sobre temas de Weber
L. van Beethoven: Concierto para piano y orquesta nº 4
R. Strauss: El caballero de la rosa, suite
Josep María Colom, pianoa/piano
Eiji Oué, zuzendaria/director
DATAK
Ezagutu hemen harpidedunak BOS izatea abantaila guztiak
Joan Guinjoan Riudomsen (Tarragona) jaio zen 1931n, eta Bartzelonako Liceuko Goi Mailako Kontserbatorioan ikasi zuen. 1953tik aurrera piano errezitaldiak ematen hasi zen, eta hurrengo urtean Parisera joan zen; bertan, piano ikasketekin jarraitu zuen eta konposizioa, orkestrazioa eta abar ere ikasi zituen. Halaber, Europa eta Amerikako orkestrak zuzendu ditu, eta sari ugari lortu ditu.
1960an utzi egin zuen piano-jotzaile karrera, zeinetan 250 errezitaldi baino gehiago eman baitzituen, eta konposizioari ekin zion. Bartzelonan C. Taltabull maisuarekin ikasi ondoren, 1962an Parisera joan zen, eta, bertan, konposizio ikasketekin jarraitu zuen berriro. Bartzelonara itzulita, 1964an Diabolus in Musica taldea sortu zuen. Guinjoanek pieza musikal ugari ditu, “Gaudí” opera barne. Opera horrek J. M. Carandellen testua dauka, 1989 eta 1992. urteen artean konposatu zuen eta Bartzelonako Liceun estreinatu zen 2004an.
“Pantonal” lana 1998an konposatu zuen, Cadaquéseko Orkestraren omenez eta Isabel Guinjoan ilobari eskainita. Esan ohi da lan hau divertimento legez dagoela definituta, orkestra klasiko baten plantillaren askatasun osorako pentsatuta. Dantza izaera nabarmena daukan partitura da. Hiru zatitan banatutako egiturarekin dago idatzita: material guztiaren aurkezpena egiten duen Giocoso-a, izaera oroitarazleagoa duen Calmo-a, eta sarrera baten ostean elementuak laburbiltzen dituen Giocoso antzekoa. Pieza honi buruz idatzi izan da, laburra izan arren, ez duela alde batera uzten kezka tinbriko, erritmiko eta harmonikoa.
Beethovenen 4. kontzertua Sol maiorrean piano eta orkestrarako, opus 58 Vienan argitaratu zen 1808an, eta Lobkowitz printzearen jauregian estreinatu zen 1807an. 1806an amaituta zegoen; dena dela, 1803an hasi zen konposatzen, Sinfonia Heroikoaren konposizioarekin batera. Kontzertu honek mugimendu hauek ditu: Allegro moderato, Andante con moto eta Rondó: Vivace. Orkestrazioan, hariak, txirula, 2 oboe, 2 klarinete, 2 fagot, 2 tronpa, 2 tronpeta eta tinbalak ditu.
Jean eta Brigitte Massinek laugarren kontzertu honen betearazpenari buruz idatzitakoa aintzat hartuta, hauxe dio Riesek: “Beethoven nire etxera etorri zen egun batean; besopean zeukan bere laugarren kontzertua Sol maiorrean, eta hauxe esan zidan: “Datorren larunbatean Kärnerthortheaterren jo behar duzue hau”; bost egun baino ez nituen ikasteko”. Amadeo Poggik eta Edgar Vallorak azaltzen dutenez, kontzertu hau Beethovenen maisulan ukaezinen artean sartu izan da: “Inprobisazio askeko ukitua (ez oso handinahia baina seduzitzailea) eta hertsatze formal ororen gabezia direla-eta, eta, batez ere, kontzertuaren arloan artean entzun gabeko sonoritateek zeukaten xarma dela-eta, lan honek egilearen heldutasun espiritual erabatekoa egiaztatzen du dagoeneko”.
Allegro moderato-a sonata eraren barruan dago; dena dela, esaten da, tradizioak dioenaren kontra, gai nagusia bat-batean (dolce) aurkezten duela bakarlariak, argi eta garbi eta sinpletasun handiz, François René Tranchefortek dionez; era berean, azaltzen du Bosgarren Sinfoniaren gai bat gogora ekartzen duen gaia dela, orkestraren tutti-ak oparo zabalduta. Lau ataletan zehar garatuta, hasierako gaia nagusi da, eta pianoa ausardiaz agertu behar da, orkestra guztiaren ondoren.
Andante con moto delakoak izaera berezia dauka; melodia samurra dauka, zeinak, Vincent d’Indyk azaldu zuenez, ia bakarlariaren mina islatzen duen, “izaera desberdineko bi pertsonaiaren arteko borroka” balitz legez. Rondo vivace-a (azken mugimendua) oso ederra da; aurreko kontzertuen espiritu tradizionala dauka, baina, aldi berean, berrikuntzak ere baditu. Coda baino lehen cadenza bat dago.
Paul Hindemithen Metamorfosi sinfonikoak Carl Maria von Weberren lanen gainean 1945ean AEBetan konposatutako lana da, eta 1946an estreinatu zen New Yorken. Lan hau aldaera sinfonikoen tradiziotzat har daitekeela adierazi izan da, baina lau mugimendu dituen sinfonia laburra dela esaten da. Esan ohi da Hindemithek 1927az geroztik egin zituela aldaerak; gero, 1932an, kontzertuen aldaerak, eta, ondoren, baita sinfonia batean ere, 1946an.
Mugimenduen artean Allegro bikainaren birtuosismoa ikus daiteke, non Weberren lau eskutarako Zortzi piezetako (op. 60) bat hartzen baitu. Hirugarren mugimenduak Weberren Sei piezetako (op. 10) bat hartzen du, eta, era berean, azken mugimenduan (Martxa), Hindemithek Weberren Zortzi piezetako (op. 60) bat hartzen du. Esan ohi da lan honetan guztian “sekula ez dagoela urrun umorea, eta, are gehiago, Parodi ezaugarri batzuk ere badaudela” Alabaina, diskurtso sinfonikoaren bizitasuna, ezin hobeto menperatutako orkestra-idazketaren ondorioak dira”.
Richard Straussen Arrosadun zalduna, op. 59 orkestrarako balsen suitea da. Harold C. Schonbergek izenburu hau ematen dio kapitulu bati: “Erromatizismoaren coda luzea. Richard Strauss”. Era berean, dio, 1888az geroztik, hau da, Don Juan opera estreinatu zenetik 1911ra arte (Arrosadun zalduna aurkeztu zen urtea), musika europarreko gizonik eztabaidatuena R. Strauss izan zela. Azaltzen da, lan hau egin arte, Strauss asaldura eta elektrizitate giro etengabea sortu zuen musikagilea izan zela. Eta Ernest Newmanen garaitik esaten da hori; izan ere, idatzi zuen “talentu handiko musikagilea zela, aspaldi jenioa izan zela”. Arrosaren zalduna lanaren ondoren, entzuleek Straussen lanarekiko izan zuten erreakzioa bat etorri zen Newmanek talentu bihurtutako jenio zela zioen ideiarekin.
Opera honen ondoren, ia mende laurden geroago, Straussek balsen Suitea idatzi zuen orkestrarako; suite horren elementuak, 1934an, Tranchefortek azaltzen duenaren arabera, Arrosadun zalduna operaren azken ekitalditik datoz. Eta handik hamar urtera, bals sail berri bat konposatu zuen, lehenengo bi ekitaldietatik abiatuta. Ezustean, 1934ko suitea Bigarren Suitea bihurtu zen, eta ondorengoa, Lehenengo Suitea. Azken hori Londresen estreinatu zen 1946an Erich Leinsdorfen zuzendaritzapean, eta “kontzertu egitarauetan geratu da, non arrakasta lortzen baitu aldizka”.
Suite honek hamabi bat minutuko iraupena dauka. Orkestrazioak hiru txirula, hiru oboe, hiru klarinete, como di basseto bat, hiru fagot, lau tronpa, hiru tronpeta, hiru tronboi, tuba baxu bat, tinbalak eta perkusioa, glockenspiel-a, harpa bi eta haria ditu.
Oraingoan, OBCren txanda izango da, hau da, Kataluniako orkestrarik onenaren txanda. OBC gure denboraldian izango da, eta, 2010eko maiatzaren amaiera aldera, guk egingo diogu bisita. Zuzendari titularra, Eiji Oue, buru duela, zenturia katalanak egitarau eklektikoa eskainiko du, zeina Arrosaren zalduna laneko suitearen bals bikainekin amaituko den.
Gertakarien egutegia
Erlazionatutako ekitaldiak
Erik Nielsenek Heroi bizitza bat zuzenduko du
Lekua: Euskalduna Jauregia
Ein He/denleben zuzendari-lana da. Richard Straussek berak zuzendu zuen lehen emanaldian; hala ere, beste zuzendari handi bati eskainita zegoen, Mengelberg zuzendariari eta Concertgebouweko orkestrari, hain zuzen ere. Nielsenek poema sinfoniko izugarri hau aukeratu du titular gisa denboraldi honetan emango duen azken kontzerturako. Programa osatzeko, Schönberg eta Saint-Saëns musikagileen beste bi pieza ezagun izango ditugu entzungai, eta aipatzekoa da Alexandre Kantorow karismadunaren presentzia.
Charla preconcierto
2024/04/26 • 18:00 • Euskalduna. 5H Aretoa Terraza
Erik Nielsen, zuzendaria
Alexandre Kantorow, pianoa
I
ARNOLD SCHOENBERG (1874 – 1951)
Bost pieza orkestrarako Op. 16 (1949 berr.) *
I. Vorgefühle
II. Vergangenes
III. Farben
IV. Peripetie
V. Das obligate Rezitativ
CAMILLE SAINT-SAËNS (1835 – 1921)
5. kontzertua piano eta orkestrarako Fa Maiorrean Op. 103 “Egiptoarra”*
I. Allegro animato
II. Andante
III. Molto allegro
II
RICHARD STRAUSS (1864 – 1949)
Ein Heldenleben Op. 40
Heroia[Der Held] (attacca)
Heroiaren aurkariak [Des Helden Widersacher] (attacca)
Heroiaren bataila-eremua [Des Helden Walstatt ] (attacca)
Heroiaren bake lanak [Des Helden Friedenswerke] (attacca)
Erretiora mundutik eta heroiaren gailurra [Des Helden Weltflucht und Vollendung]
Cámara 08
Lekua: Euskalduna Jauregia
I
BOSen boskotea pianorekin
Laura Delgado, biolina
María Díaz Caneja, biolina
Lander Etxebarria, biola
Teresa Valente, biolontxeloa
Itxaso Sainz de la Maza, pianoa
ALFRED SCHNITTKE (1935)
Boskotea pianorekin
I. Moderato (attacca)
II. Tempo di Valse (attacca)
III. Andante (attacca)
IV. Lento (attacca)
V. Moderato pastorale
II
BOSen hari-ensemblea
Giulia Lucrezia Brinckmeier, biolina
Laura Delgado, biolina
David García, biolina
Samuel García, biolina
Lila Carolina Vivas, biolina
Pablo Val, biolina
Iñigo Grimal, biolina
María Díaz-Caneja, biolina
Isabel Aragón, biola
Juan Cuenca, biola
Diego Val, biolontxeloa
Jaime Puerta, biolontxeloa
Gabriel José León, kontrabaxua
ALFRED SCHNITTKE (1934 – 1998)
Moz-Art à la Haydn
BOSen hari eta haize ensemblea
Luis Fernando Núñez, tronpa
Estefanía Beceiro, tronpa
Giulia Lucrezia Brinckmeier, biolina
David García, biolina
Samuel García, biolina
Laura Delgado, biolina
Lila Carolina Vivas, biolina
María Díaz-Caneja, biolina
Isabel Aragón, biola
Juan Cuenca, biola
Diego Val, biolontxeloa
Jaime Puerta, biolontxeloa
WOLFGANG AMADEUS MOZART (1833 – 1897)
Txantxa musikal bat Fa Maiorrean K. 522
I. Allegro
II. Menuetto (Maestoso) – Trio
III. Adagio cantabile
IV. Presto
Mozartland
Lekua: Euskalduna Jauregia • 0B Aretoa
Kontzertua familian
Princep Totilau + Cuarteto BOS, konpainia
Wolfgang Amadeus Mozart, musika
Pol Requesens, moldaketak
Bilbao Orkestra Sinfonikoa
2 urtetik aurrera
PREZIOAK:
Orokorra 10 €
BOSaren abonatuak* 9 €
* Abonatuentzako deskontudun erosketak webguneko “eremu pertsonalean” edo leihatilan baino ezin dira egin.
“Mozartland” kontzertu-ikuskizun bat da, publikoa gonbidatzen duena Mozart txikiaren eta bere arreba Nannerlen jolas gelan esertzera, hezur-haragizko bi haurrek interpretatuta. Han, musikagilearen zuzeneko musikarekin, harizko eta txirulazko laukote baten eskutik, hiru aktorek maskarekin antzezten dituzte Salzburgoko jenio txikia gehien dibertitu zuten ipuin herrikoiak: igela, printzesa, erregea, txanogorritxoa, otsoa, amona, Hansel eta Grettel, sorgina eta Bremengo musikariak.
Bere jokoarekin, Mozart bi anaiak ipuinetako istorioak eta protagonistak edertasun, egia eta ontasun bihurtzen saiatuko dira, urte batzuk geroago Wolfgangek bere musikarekin egingo zuen bezala.
Sarrerak 2023ko abenduaren 1etik aurrera jarriko dira salgai.
Garrantzitsua: aretora sartu nahi duten persona guztiek (adina edozein dela ere) dagokien sarrera aurkeztu behar dute.
Heroiak eta deabruak Tim Meaden ahotsean
Lekua: Euskalduna Jauregia
Barroko-garaian, gehiegikeriak eta muturrak irudikatu ziren gehienbat. Kontratenoreak herniaren rola hartu zuen maiz, hala nola Giulio Cesare eta Orlando pertsonaietan, zeinak Tim Meaden ahots zoragarriaren bidez izango ditugu entzungai; bestalde, deabrua kontraste dinamiko eta bat-bateko disonantzien bidez irudikatzen zen, Leclair eta Boccherini pertsonaietan bezalaxe. Hori guztia, Pedro Gandíak proposatutako programa interesgarriaren baitan, zeina Sevillako Orkestra Barrokoko zuzendari artistikoa izan baita bi hamarkadaz eta zeina garai horretako gure espezialista handietako bat baita.
BOSbaroque
Leclair, Händel, Vivaldi, Geminiani eta Boccheriniren kontratenorarentzako obrak eta ariak
Tim Mead, kontratenorra
Pedro Gandía, kontzertino zuzendaria